Sağlık

Böbrek Sağlığı ve Böbrek Hastalığı Temelleri

Böbrek hastalığı nedir ; Böbrekler, göğüs kafesinin alt kısmında yer alan yumruk büyüklüğünde bir çift organdır. Omurganın her iki tarafında bir böbrek vardır.

Böbrek Sağlığı ve Böbrek Hastalığı Temelleri

Böbrek Sağlığı ve Böbrek Hastalığı Temelleri ; Böbrekler, göğüs kafesinin alt kısmında yer alan yumruk büyüklüğünde bir çift organdır. Omurganın her iki tarafında bir böbrek vardır.

Böbrekler sağlıklı bir vücuda sahip olmak için gereklidir. Esas olarak atık ürünleri, fazla suyu ve kandaki diğer yabancı maddeleri filtrelemekten sorumludurlar. Bu toksinler mesanede depolanır ve daha sonra idrara çıkma sırasında çıkarılır.

Böbrekler ayrıca vücuttaki pH, tuz ve potasyum seviyelerini düzenler. Kan basıncını düzenleyen ve kırmızı kan hücrelerinin üretimini kontrol eden hormonlar üretirler. Böbrekler, vücudun kalsiyumu emmesine yardımcı olan bir D vitamini formunu bile aktive eder.

Hastalıklar böbreğin hasar gördüğünde veya işlevlerini yerine getiremediğinde ortaya çıkar. Hasar diyabet , yüksek tansiyon ve çeşitli diğer kronik (uzun süreli) durumlardan kaynaklanabilir. Böbrek hastalığı, zayıf kemikler, sinir hasarı ve yetersiz beslenme gibi diğer sağlık sorunlarına yol açabilir.

Hastalık zamanla kötüleşirse, böbrekleriniz tamamen çalışmayı bırakabilir. Bu, böbreklerin işlevini yerine getirmek için diyalizin gerekli olacağı anlamına gelir. Diyaliz , kanı bir makine kullanarak filtreleyen ve saflaştıran bir tedavidir. Böbrek hastalığını tedavi edemez, ancak hayatınızı uzatabilir.

Böbrek Sağlığı ve Böbrek Hastalığı Temelleri
Böbrek Sağlığı ve Böbrek Hastalığı Temelleri

Kronik böbrek hastalığı

 

Böbrek hastalığının en yaygın şekli kronik böbrek hastalığıdır . Kronik böbrek hastalığı, zamanla düzelmeyen uzun süreli bir durumdur. Genellikle yüksek tansiyondan kaynaklanır.

Yüksek tansiyon böbrekler için tehlikelidir çünkü glomerüller üzerindeki basıncı artırabilir. Glomerüller, kanın temizlendiği böbreklerdeki küçük kan damarlarıdır. Zamanla artan basınç bu damarlara zarar verir ve böbrek fonksiyonu azalmaya başlar.

Böbrek fonksiyonu sonunda böbreklerin artık işlerini düzgün yapamayacakları noktaya kadar bozulacaktır. Bu durumda kişinin diyalize girmesi gerekir. Diyaliz, ekstra sıvıyı ve kandaki atıkları filtreler. Diyaliz böbrek hastalığının tedavisine yardımcı olabilir, ancak tedavi edemez. Bir böbrek nakli , durumunuza bağlı olarak başka bir tedavi seçeneği olabilir.

Diyabet ayrıca kronik böbrek hastalığının önemli bir nedenidir. Diyabet, yüksek kan şekerine neden olan bir hastalık grubudur. Kandaki artan şeker seviyesi zamanla böbreklerdeki kan damarlarına zarar verir. Bu, böbreklerin kanı gerektiği gibi temizleyemediği anlamına gelir. Vücudunuz toksinlerle aşırı yüklendiğinde böbrek yetmezliği meydana gelebilir.

Böbrek taşı

Böbrek taşları başka bir yaygın böbrek problemidir. Kandaki mineraller ve diğer maddeler böbreklerde kristalleşerek katı kütleler (taşlar) oluşturduğunda ortaya çıkarlar. Böbrek taşları genellikle idrar yaparken vücuttan çıkar. Böbrek taşlarını düşürmek son derece ağrılı olabilir, ancak nadiren önemli sorunlara neden olurlar.

Glomerülonefrit

Glomerülonefrit , glomerüllerin iltihaplanmasıdır. Glomerüller, böbreklerin içinde kanı süzen son derece küçük yapılardır. Glomerülonefrite enfeksiyonlar, ilaçlar veya konjenital anormallikler (doğum sırasında veya kısa bir süre sonra ortaya çıkan bozukluklar) neden olabilir. Çoğu zaman kendi kendine iyileşir.

Polikistik böbrek hastalığı

Polikistik böbrek hastalığı , böbreklerde çok sayıda kistin (küçük sıvı kesecikleri) büyümesine neden olan genetik bir hastalıktır. Bu kistler böbrek fonksiyonuna müdahale edebilir ve böbrek yetmezliğine neden olabilir. (Bireysel böbrek kistlerinin oldukça yaygın olduğunu ve neredeyse her zaman zararsız olduğunu belirtmek önemlidir. Polikistik böbrek hastalığı ayrı, daha ciddi bir durumdur.)

İdrar yolu enfeksiyonları

İdrar yolu enfeksiyonları (İYE), idrar sisteminin herhangi bir bölümünün bakteriyel enfeksiyonlarıdır. Mesane ve üretradaki enfeksiyonlar en yaygın olanlarıdır. Kolayca tedavi edilebilirler ve nadiren daha fazla sağlık sorununa yol açarlar. Ancak tedavi edilmezse bu enfeksiyonlar böbreklere yayılabilir ve böbrek yetmezliğine neden olabilir.

Böbrek hastalığının belirtileri nelerdir?

Böbrek hastalığı, semptomlar şiddetli hale gelene kadar kolayca farkedilmeden gidebilen bir durumdur. Aşağıdaki belirtiler, böbrek hastalığı geliştiriyor olabileceğinizin erken uyarı işaretleridir:

  • Tükenmişlik
  • Konsantrasyon zorluğu
  • uyku problemi
  • iştahsızlık
  • kas krampları
  • şişmiş ayaklar/ayak bilekleri
  • sabahları göz çevresinde şişlik
  • kuru, pullu cilt
  • özellikle gece geç saatlerde sık idrara çıkma

Diyabetli kişilerde böbrek hastalığı geliştirme riski daha yüksektir. Diyabet, böbrek hastalığının önde gelen nedenidir ve yaklaşık olarak % 44 güvenilir Kaynak yeni vakalardan. Ayrıca, aşağıdaki durumlarda böbrek hastalığına yakalanma olasılığınız daha yüksek olabilir:

  • Yüksek tansiyon sahibi olmak
  • Kronik böbrek hastalığı olan başka aile üyelerine sahip olmak
  • Yaşlılar

Böbrek hastalığı nasıl teşhis edilir?

Doktorunuz öncelikle yüksek risk gruplarından herhangi birine ait olup olmadığınızı belirleyecektir. Daha sonra böbreklerinizin düzgün çalışıp çalışmadığını görmek için bazı testler yapacaklardır. Bu testler şunları içerebilir:

Glomerüler filtrasyon hızı (GFR)

Bu test böbreklerinizin ne kadar iyi çalıştığını ölçecek ve böbrek hastalığının evresini belirleyecektir.

Ultrason veya bilgisayarlı tomografi (CT) Taraması

Ultrasonlar ve BT taramaları , böbreklerinizin ve idrar yollarınızın net görüntülerini üretir. Resimler, doktorunuzun böbreklerinizin çok küçük veya büyük olup olmadığını görmesini sağlar. Ayrıca mevcut olabilecek herhangi bir tümör veya yapısal sorunu da gösterebilirler.

Böbrek biyopsisi

Böbrek biyopsisi sırasında doktorunuz, siz sakinleşirken böbreğinizden küçük bir doku parçası alacaktır. Doku örneği, doktorunuzun böbrek hastalığınızın türünü ve ne kadar hasar oluştuğunu belirlemesine yardımcı olabilir.

İdrar tahlili

Doktorunuz albümini test etmek için idrar örneği isteyebilir . Albümin, böbrekleriniz hasar gördüğünde idrarınıza geçebilen bir proteindir.

Kan kreatinin testi

Kreatinin atık bir üründür. Kreatin (kasta depolanan bir molekül) parçalandığında kana salınır. Böbrekleriniz düzgün çalışmıyorsa, kanınızdaki kreatinin seviyeleri artacaktır.

Böbrek hastalığı nasıl tedavi edilir?

Böbrek hastalığı tedavisi genellikle hastalığın altında yatan nedeni kontrol etmeye odaklanır. Bu, doktorunuzun kan basıncınızı, kan şekerinizi ve kolesterol seviyenizi daha iyi yönetmenize yardımcı olacağı anlamına gelir. Böbrek hastalığını tedavi etmek için aşağıdaki yöntemlerden bir veya daha fazlasını kullanabilirler.

Böbrek Hastalığı ve İlaçlar

Doktorunuz ya lisinopril ve ramipril gibi anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri ya da irbesartan ve olmesartan gibi anjiyotensin reseptör blokerleri (ARB’ler) reçete edecektir. Bunlar böbrek hastalığının ilerlemesini yavaşlatabilen tansiyon ilaçlarıdır. Doktorunuz, yüksek tansiyonunuz olmasa bile böbrek fonksiyonunu korumak için bu ilaçları reçete edebilir.

Kolesterol ilaçları (simvastatin gibi) ile de tedavi edilebilirsiniz. Bu ilaçlar kan kolesterol düzeylerini düşürebilir ve böbrek sağlığının korunmasına yardımcı olabilir. Belirtilerinize bağlı olarak, doktorunuz şişliği gidermek ve kansızlığı (kırmızı kan hücrelerinin sayısında azalma) tedavi etmek için ilaçlar da reçete edebilir.

Diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri

Diyetinizde değişiklik yapmak, ilaç almak kadar önemlidir. Sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemek, böbrek hastalığının altında yatan nedenlerin çoğunu önlemeye yardımcı olabilir. Doktorunuz size şunları önerebilir:

  • insülin enjeksiyonları yoluyla diyabet kontrolü
  • kolesterolü yüksek gıdaları azaltın
  • tuzu azalt
  • taze meyveler, sebzeler, kepekli tahıllar ve az yağlı süt ürünleri içeren kalp-sağlıklı bir diyete başlayın
  • alkol tüketimini sınırla
  • Sigarayı bırakmak
  • fiziksel aktiviteyi artırmak
  • kilo vermek

Diyaliz ve böbrek hastalığı

Diyaliz, kanı filtrelemek için yapay bir yöntemdir. Birinin böbrekleri başarısız olduğunda veya iflas etmeye yakın olduğunda kullanılır. Geç evre böbrek hastalığı olan birçok kişi, kalıcı olarak veya bir donör böbrek bulunana kadar diyalize girmelidir.

İki tür diyaliz vardır: hemodiyaliz ve periton diyalizi.

Hemodiyaliz

Hemodiyalizde kan, atık ürünleri ve sıvıyı filtreleyen özel bir makine aracılığıyla pompalanır. Hemodiyaliz evinizde veya bir hastanede veya diyaliz merkezinde yapılır. Çoğu insanın haftada üç seansı vardır ve her seans üç ila beş saat sürer. Ancak hemodiyaliz daha kısa, daha sık seanslarda da yapılabilir.

Hemodiyaliz başlamadan birkaç hafta önce çoğu insan arteriyovenöz (AV) fistül oluşturmak için ameliyat olacaktır. AV fistül, tipik olarak önkolda, derinin hemen altında bir arter ve bir damarın bağlanmasıyla oluşturulur.

Daha büyük kan damarı, hemodiyaliz tedavisi sırasında artan miktarda kanın vücutta sürekli olarak akmasına izin verir. Bu, daha fazla kanın filtrelenip saflaştırılabileceği anlamına gelir. Bir arter ve damar birleştirilemiyorsa bir arteriyovenöz greft (ilmekli, plastik bir tüp) implante edilebilir ve aynı amaç için kullanılabilir.

Hemodiyalizin en yaygın yan etkileri düşük tansiyon , kas krampları ve kaşıntıdır.

Periton diyalizi

Periton diyalizinde, periton (karın duvarını kaplayan zar) böbrekleri temsil eder. Bir tüp implante edilir ve karnı diyalizat adı verilen bir sıvı ile doldurmak için kullanılır. Peritondan diyalizata kan akışındaki atık ürünler. Diyalizat daha sonra karından boşaltılır.

İki tip periton diyalizi vardır: sürekli ayaktan periton diyalizi.Karnın gün boyunca birkaç kez doldurulup boşaltıldığı diyaliz ve gece kişi uyurken sıvıyı karın içine ve dışına döndürmek için bir makine kullanan sürekli döngüleyici yardımlı periton diyalizi.

Periton diyalizinin en sık görülen yan etkileri karın boşluğunda veya tüpün yerleştirildiği bölgedeki enfeksiyonlardır. Diğer yan etkiler kilo alımı ve fıtıkları içerebilir . Fıtık, bağırsağın alt karın duvarında zayıf bir noktadan geçmesi veya yırtılmasıdır.

Böbrek hastalığı olan biri için uzun vadeli görünüm nedir?

Böbrek hastalığı normalde teşhis konulduktan sonra kaybolmaz. Böbrek sağlığını korumanın en iyi yolu sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek ve doktorunuzun tavsiyelerine uymaktır. Böbrek hastalığı zamanla kötüleşebilir. Hatta böbrek yetmezliğine bile yol açabilir. Böbrek yetmezliği tedavi edilmediği takdirde hayati tehlike oluşturabilir.

Böbrek yetmezliği, böbrekleriniz çok az çalıştığında veya hiç çalışmadığında ortaya çıkar. Bu diyaliz ile yönetilir. Diyaliz, kanınızdaki atıkları filtrelemek için bir makinenin kullanılmasını içerir. Bazı durumlarda doktorunuz böbrek nakli önerebilir.

Böbrek hastalığı nasıl önlenebilir?

Böbrek hastalığı için yaş, ırk veya aile öyküsü gibi bazı risk faktörlerini kontrol etmek imkansızdır. Bununla birlikte, böbrek hastalığını önlemeye yardımcı olmak için alabileceğiniz önlemler vardır:

  • Bolca Su İçmek
  • Şeker hastalığınız varsa kan şekerinizi kontrol edin
  • Kan basıncını düzenli bir şekilde kontrol edin
  • Tuz alımını ciddi derecede azaltmak
  • Sigarayı bırakmak

Reçetesiz satılan ilaçlara dikkat edin

Reçetesiz satılan ilaçlar için her zaman dozaj talimatlarını izlemelisiniz. Çok fazla aspirin (Bayer) veya ibuprofen (Advil, Motrin) almak böbrek hasarına neden olabilir. Bu ilaçların normal dozları ağrınızı etkili bir şekilde kontrol etmiyorsa doktorunuzu arayın.

Test yaptırın

Doktorunuza böbrek sorunları için kan testi yaptırmayı sorun. Böbrek sorunları genellikle daha ileri düzeye gelene kadar semptomlara neden olmaz. Temel metabolik panel (BMP), rutin tıbbi muayenenin bir parçası olarak yapılabilecek standart bir kan testidir. Kanınızda kreatinin veya üre olup olmadığını kontrol eder. Bunlar, böbrekler düzgün çalışmadığında kana sızan kimyasallardır. Bir BMP, tedavi edilmesi daha kolay olduklarında böbrek problemlerini erken tespit edebilir. Şeker hastalığınız, kalp hastalığınız veya yüksek tansiyonunuz varsa yılda bir kez test yaptırmalısınız.

Belirli yiyecekleri sınırlayın

Yemeğinizdeki farklı kimyasallar, belirli böbrek taşı türlerine katkıda bulunabilir. Bunlar şunları içerir:

  • aşırı sodyum
  • sığır eti ve tavuk gibi hayvansal protein
  • portakal, limon ve greyfurt gibi turunçgillerde bulunan sitrik asit
  • oksalat, pancar, ıspanak, tatlı patates ve çikolatada bulunan bir kimyasal

İşinize Yarayabilir

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


Başa dön tuşu